Vertaling van Relational Mission – a way of life

Onlangs is de Nederlandse versie van het boek Relational Mission – a way of life uitgekomen. We zijn daar erg blij mee. Misschien vraag je je af of die vertaling werkelijk nodig was, want de meeste Nederlanders spreken toch een aardig mondje Engels. Maar schijn bedriegt. Als we in onze moedertaal iets horen of lezen, verstaan we meestal gelijk wat er wordt beweerd. Met een later aangeleerde taal is dat anders, want we kennen veel minder woorden. We begrijpen dan meestal wel waar het over gaat, maar wat er nu precies bedoeld wordt is vaak niet duidelijk. Dan hebben we een woordenboek nodig als we toch alles precies willen weten. Bovendien onthouden we iets wat in onze eigen taal wordt uitgelegd veel beter. Als we dus echt belangrijke zaken willen delen, is vertaling gewoon noodzakelijk.

Het vertaalproces

Hoe verloopt zo’n vertaalproces nu? In de eerste plaats is het teamwerk – echt relational mission! Hieronder volgt een opsomming van wat er allemaal bij komt kijken:

1. Toestemming om te vertalen. Als je een boek wilt vertalen heb je daarvoor toestemming nodig. Met de oorspronkelijke uitgever wordt een contract getekend over rechten en verplichtingen van beide zijden aangaande kosten, vertaling en publicatie van het boek in kwestie, en regels over het jaarlijks doorgeven van de verkoopcijfers en de afdracht van royalty’s over de verkochte boeken.

2. Vertaling tekst. Het ligt voor de hand dat de tekst eerst wordt gelezen en daarna vertaald, maar dat is sneller gezegd dan gedaan! Dat houdt in: woorden opzoeken die je niet kent; Bijbelverzen controleren en kijken welke Nederlandse vertaling het beste overeenkomt met de Engelse Bijbeltekst; proberen de schrijfstijl van de oorspronkelijke tekst te behouden; Engelse zinnen waarvan de betekenis niet direct duidelijk is, checken met Engelse vrienden, want betekent het dit of juist dat? Waarbij soms blijkt dat je het op twee manieren kunt uitleggen!

3. Theologische controle. Theologische termen worden gecontroleerd. Welke termen komen aan de orde, hoe verwoorden wij dat? Geldt wat gezegd wordt ook voor ons land of gaat het over iets wat wij niet kennen? Na deze correctieslag gaat het document weer terug naar de vertaler die de correcties vervolgens doorvoert.

4. Grammatica controle. Na de theologische correctie wordt het document gestuurd naar iemand die qua grammatica scherp is en al de regeltjes kent. Het is belangrijk dat iemand gewoon de tekst leest met een frisse blik. Degene die vertaalt heeft alles al zo vaak doorgelezen dat er makkelijk dingen over het hoofd worden gezien. Is dit gebeurd, dan komt het document weer terug bij de vertaler en worden correcties aangebracht en de tekst word hardop doorgelezen.

5. Lay-out en copyrightpagina. Als het vertaalwerk klaar is worden alle gegevens die op de copyrightpagina horen, toegevoegd aan het document. Daarna volgt het puzzelwerk van de lay-out. De tekst moet passen op de pagina’s, geen kopjes op de ene pagina en de bijbehorende tekst op de volgende. Zorgen dat er niet te veel ‘wit’ in de tekst zit waardoor de pagina’s er rommelig uit gaan zien. Komen de paginanummers wel met de inhoudsopgave overeen? Een laatste tekst controle; zijn er geen stukken tekst verdwenen, zijn alle citaten en de vermeldingen correct weergegeven, enz.

6. Kaft en aanbevelingen. Het ontwerp van het kaft van Relational Mission – een manier van leven is gelijk aan het kaft van het Engelse boek. Dat spaarde tijd en maakt het boek herkenbaar. De aanbevelingen werden apart bekeken. Sommige personen die aanbevelingen schreven, zijn onbekend in ons land. Nederlandse aanbevelingen kwamen daarvoor in de plaats.

7. Drukken of printen. Vroeger werd een boek in een bepaalde oplage gedrukt. Tegenwoordig kunnen we ook kiezen voor ‘Printing on Demand’. Voor kleine oplagen is dit handig. Het boek kan gewoon bij de boekhandel worden besteld en wordt dan geprint. Het duurt wat langer voor je het in huis hebt, maar er is geen opslag nodig en de oplage is flexibel.

In de loop der jaren hebben we zo een aantal titels vertaald en uitgegeven in het Nederlands, onder meer een paar boeken van Terry Virgo zoals De Geestvervulde kerk en START. Maar ook De strijd om het denken van Dave Holden en meer recent Praktische theologie voor vrouwen van Wendy Horger Alsup en Romeinen van Phil Moore. Ook het WOORDplus materiaal is in het Nederlands vertaald en uitgegeven.

Vertalen is dus niet iets wat je eventjes doet. Het vraagt tijd en inzet van het team dat dit oppakt. Daartegenover staat dat het grote voldoening geeft als je het boek kant en klaar in handen krijgt. Maar de wetenschap dat de inhoud van het boek de Kerk tot zegen is en dat mensen hierdoor kunnen groeien in hun relatie met God en met elkaar, is het meest waardevol.

Als u op zoek bent naar een kerstcadeau voor een vriend of voor uzelf, kunt u hier een exemplaar kopen.

This article is also available in English.